Jan Tetelepta (1951-2024) voelde zich thuis in een drakenboot

In de drakenboot wilde Jan Tetelepta (1951-2024) niet alleen zo hard mogelijk vooruit, maar ook zijn Molukse herkomst vieren. Het Parool verhaal van 22 juli 2024

Stuurman, trommelaar of gewoon aan de riemen: in de drakenboot was Jan, ook bekend als Jantjé, Tetelepta van alle markten thuis. De Amsterdammer hield van de sport, maar vond in de drakenboot ook een vorm om zijn Molukse cultuur te vieren. “Jan hield ervan zich uit te dossen voor een race,” vertelt vriend Ronald Bonkerk. “Er was altijd iets van oranje bij, maar ook de Molukse kleuren ontbraken nooit.”

Bonkerk leerde de vorige week overleden Tetelepta kennen bij de Blue Dragons, de drakenbootvereniging van de KLM. “Jan was trommelaar, ik stuurman. Die twee staan tijdens de race voortdurend in contact. Het klikte tussen ons: we hadden aan een enkele blik genoeg om elkaar te begrijpen. Jan was een kleurrijke man, altijd vol grappen en grollen. Overal waar we kwamen, trok hij de aandacht.”

Scheidsrechters

De thuisbasis van de Blue Dragons is Amstelveen, maar er werden wedstrijden geroeid in binnen- en buitenland. “Sint Petersburg, Singapore, Maleisië,” somt Bonkerk een paar bestemmingen op. “Jan en ik hadden samen ook de opleiding voor official gedaan. Dus wij zijn ook een paar keer naar het buitenland gegaan om tijdens kampioenschappen op te treden als scheidsrechter. Zo zijn we gabbers geworden.”

Tetelepta was in 1951 met zijn ouders naar Nederland gekomen, als onderdeel van de grote groep Knil-militairen met hun gezinnen die na de onafhankelijkheid van Indonesië als collaborateurs werden gezien en hun geboorteland moesten verlaten. Het gezin Tetelepta maakte na aankomst een gang langs Molukse opvangcentra in onder meer Westerbork, Barneveld en Winterswijk.

Over die periode sprak Tetelepta niet of nauwelijks met zijn Nederlandse vrienden en collega’s. In een spaarzaam interview blikte hij later terug op zijn jeugd. “Het was zeker in het begin dramatisch. Er was veel discriminatie. De mensen wilden de Molukkers liever zien gaan dan komen. Ze werden vernederd, zowel op school als in de fabriek. Vooral de ouderen werden in die periode flink aangepakt. Later is dat beter geworden.”

Sportieve en culturele hartstocht

Tetelepta, die ook bekendstond als Jantje met een accent, volgde een opleiding aan de kunstacademie in Enschede en ging uiteindelijk aan het werk bij de KLM. In 1984 verwierf hij het Nederlands staatsburgerschap.

Een van zijn eerste reizen met zijn nieuwe paspoort ging naar Saparua, het eiland van zijn voorouders. Daar ontdekte hij ook het peddelen in een traditionele kano. Het was de geboorte van een sportieve en culturele hartstocht die hij terug in Nederland uitleefde in de drakenboot.

Tetelepta woonde op het Amstelveld samen met zijn vriendin Christina. Zij overleed in 2021 aan de gevolgen van multiple sclerose. Dat was een grote klap, vertelt zijn zus Autje Sesink. “Jan kon zijn draai daarna niet meer vinden. Hij was kort daarvoor met pensioen gegaan, dus zijn werk viel ook weg. Zo kwam hij op het idee om terug te gaan naar de Molukken. Hij nam een urn mee in de vorm van een vlinder met wat as van Christina.”

Tetelepta streek neer op Saparua om een nieuwe start te maken, maar de rusteloosheid bleef. Sesink: “Het ouderlijk huis stond leeg, maar daar wilde Jan niet wonen. Hij ging liever op kamers.” De onrust kreeg gezelschap van klachten zoals jicht en diabetes. Vorige week kwam het bericht van zijn overlijden. “Jan is begraven in het dorp Porto, tussen de voorouders, samen met de as van Christina,” zegt zijn zus. “Precies zoals hij dat wilde.”